Szybkie fakty:
– Wysoce zaraźliwa choroba wirusowa, która może doprowadzić do śmiertelnych powikłań
– Występuje nie tylko u dzieci
– Wyższa śmiertelność u osób dorosłych
– Średnio 1 na 1000 chorych na odrę umiera
– Rozwój infekcji u ponad 90% osób nieszczepionych
– Obecnie epidemia panuje w Europie, ale ogniska odry występują również na całym świecie
– Szczepienia zmniejszają zachorowalność i łagodzą przebieg choroby
O chorobie:
– Jedna z najbardziej zaraźliwych chorób wirusowych, objawiająca się m.in. charakterystycznymi zmianami skórnymi i wysoką gorączką. Nie jest to jedynie choroba pediatryczna – występuje także u osób dorosłych i przebiega wtedy z większą śmiertelnością.Ponad 45% przypadków zachorowań na odrę to osoby w wieku >15 lat. Najbardziej narażone są jednak dzieci poniżej pierwszego roku życia, ponieważ są zbyt młode, by otrzymać szczepionkę.
– Odra roznosi się drogą kropelkową od osoby chorej. Okres zakażalności to 4 dni przed i po pojawieniu się charakterystycznej wysypki. Po kontakcie z chorym, infekcja rozwinie się u ponad 90% osób podatnych (nieszczepionych).
– Podczas przebiegu choroby może wystąpić zapalenie płuc, zapalenie mózgu lub inne poważne powikłania. Jako późne powikłanie (około 10 lat po infekcji) może się rozwinąć SSPE (patrz poniżej).
Występowanie:
– Odra występuje na całym świecie, nie tylko w Europie, ale także w Azji, Afryce i regionach obu Ameryk (m.in. w Brazylii, Peru, Meksyku, Kanadzie i USA).
– Obecnie panuje epidemia w Europie.W pierwszym półroczu 2018roku odnotowano 7x więcej przypadków zachorowań na odrę, niż w całym roku 2016 i 3x więcej, niż w całym roku 2017(czyli 41.000 przypadków do lipca 2018roku!).
– Najwięcej przypadków zachorowań w Europie obserwuje się w Serbii, na Ukrainie, w Gruzji, Grecji i we Włoszech, lecz coraz częściej słyszymy o zachorowaniach we Francji, Anglii i innych krajach Unii Europejskiej.
– W Polsce zauważalny jest znaczny wzrost zachorowań na odrę (czekamy na najnowsze statystyki z GIS).
Objawy:
– Odra objawia się charakterystycznymi zmianami skórnymi, wysoką gorączką, zapaleniem spojówek i zmianami w jamie ustnej. W początkowej fazie choroby u osoby zarażonej mogą występować jedynie typowe objawy grypopodobne, takie jak nieżyt nosa czy kaszel, które ustępują zanim pojawi się wysypka.
– Zmiany skórne pojawiają się na początku na twarzy i, wraz z postępem choroby,rozchodzą się na inne partie ciała (najpierw na szyję i klatkę piersiową, a później na kończyny). Po kilku dniach zmiany ustępują w takiej samej kolejności, w jakiej się pojawiały (od twarzy do nóg).
– Mogą się wytworzyć krótkotrwałe charakterystyczne zmiany w jamie ustnej(tzw. kropki Koplika), wyglądające jak milimetrowe białe plamki na zaczerwienionej błonie po wewnętrznej stronie policzka.
– Około 7-10 lat po zachorowaniu na odrę może się rozwinąć SSPE (podostre stwardniające zapalenie mózgu), które powoduje zaburzenia neurologiczne i psychiatryczne, padaczkę oraz śpiączkę.
Profilaktyka:
– Okres inkubacji wirusa to 6-21 dni.Chory roznosi wirus na 4 dni przed pojawieniem się wysypki, więc może nawet nie zdawać sobie sprawy, że zaraża inne osoby. Wskazane jest odizolowanie osób zarażonych.
– Ze względu na bardzo wysoką zakażalność, osoby nieszczepione lub z zaburzeniami odporności powinny unikać kontaktu z osobą chorą na odrę i nie przebywać z nią w tym samym pomieszczeniu. Co ważne, po opuszczeniu pomieszczenia przez chorego, wirus potrafi utrzymać się w powietrzu do 2 godzin!W przypadku kontaktu z zarażonym należy niezwłocznie udać się do lekarza.
Profilaktyka w podróży:
– Sprawdź obecny status zachorowań na odrę w miejscu, do którego się udajesz.
– Upewnij się, że otrzymałeś 2 dawki szczepienia MMR.
– W razie pojawienia się objawów, niezwłocznie zgłoś się do lekarza.
Jak się chronić:
– Najlepsza profilaktyka odry to szczepionka – jedna dawka (w 13.-14. miesiącu życia dziecka) daje ok. 95% ochrony przed zachorowaniem, natomiast druga dawka w wieku 10 niemal 100%. Dwie dawki dają ochronę na całe życie.
– Osoby urodzone przed 1991rokiem mogły otrzymać tylko jedną dawkę szczepionki w dzieciństwie – w takim przypadku wskazane jest udanie się po drugą dawkę. Jeżeli nie zostaliśmy zaszczepieni jako dzieci (lub brakuje dokumentacji na ten temat),wówczas podawane sąnam dwie dawki szczepionki z miesięcznym odstępem.
– Wokół szczepionki na odrę, świnkę i różyczkę krąży wiele kontrowersji, odkąd były lekarz, Andrew Wakefield opublikował nieprawdziwe dane na temat (nieistniejącego) związku pomiędzy szczepionką a rozwojem autyzmu. Zarobił przy tym miliony funtów, lecz gdy okazało się, że dane były sfałszowane, cofnięto publikację i Wakefield utracił prawo do wykonywania zawodu. Od tego czasu wydano tysiące artykułów opartych na danych naukowych, które udowadniają brak związku pomiędzy szczepionką MMR a autyzmem, chorobą o podłożu genetycznym. Niestety ruch „antyszczepionkowy” (twarzami którego są agenci nieruchomości, inżynierowie i byłe gwiazdy filmów dla dorosłych) powtarza tę teorię spiskową jak mantrę, bez przytaczania jakichkolwiek danych naukowych, które mogłyby ją potwierdzić! Szczepionka MMR jest bezpieczna i jest najlepszym sposobem, aby zabezpieczyć się przed zachorowaniem na odrę.
Leczenie:
– Leczenie odry,to w zasadzie zwalczanie jej objawów (pod nadzorem lekarza),ponieważ jest to samoograniczająca się infekcja. W ciężkich przypadkach, ze względu na poważne powikłania, wymagana jest opieka wielu specjalistów.
Ciekawe fakty:
– Szacuje się, że przed wprowadzeniem szczepienia przeciwko odrze w 1975r., w Polsce było ok. 200.000 przypadków zachorowań, które doprowadziły do ponad 100.000 zgonów!
– W trakcie obecnej epidemii panującej w Europie, ECDC oceniło, że 87% osób, które rozwinęły odrę miało niepełny status szczepienia (nie zostały zaszczepione lub nie podano im obu dawek szczepionki).
Źródła:
– https://ecdc.europa.eu/en/measles
– http://www.who.int/immunization/diseases/measles/en/
– https://www.cdc.gov/measles/index.html
– http://www.szczepienia.info/
– https://www.nhs.uk/conditions/measles/
– https://szczepieniaodra.wordpress.com/odra-epidemiologia/
